Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu
Alimlər tərəfindən qida məhsullarının antioksidant tərkibini müəyyən etmək üçün bir neçə test üsulundan istifadə olunur. Bu üsullardan ən geniş yayılanı FRAP (ferric reducing ability of plasma) – plazmanın dəmir reduksiya etmə qabiliyyətidir. FRAP test üsulu vasitəsilə qida məhsullarında antioksidantların miqdarını təyin etməklə, onların müvafiq sərbəst radikalı neytrallaşdırmaq qabiliyyəti müəyyən olunur. Beləliklə, FRAP göstəricisi nə qədər yüksəkdirsə, qida məhsulunun tərkibində antioksidantın miqdarı bir o qədər çoxdur.
Kartof xərçənginin yaranma tarixi
Yetişmiş balın 15-20 %-i sudan ibarət olsa da, tərkibində 300-400-ə qədər müxtəlif qida maddələri, o cümlədən karbohidrat, ferment, vitamin, turşu və minerallar cəmləşib.
1980-ci illərə qədər bu həşərat digər qitələrdə yayılmamışdır. İlk dəfə 1987-ci ildə Hollandiyada istixana şəraitində yetişdirilmiş kahı bitkisində aşkar edilmişdir ki, bu kahıların da Hollandiyaya Cənubi Amerikadan idxal olunduğu güman edilirdi.
Səhər yeməyi beyinin işini gücləndirir, xüsusilə məktəbli uşaqlarda bu daha önəmlidir. Araşdırmalara görə, səhər yeməyi uşaqların yaddaş və düşünmə qabiliyyətini yaxşılaşdırır, biliyin qavranılmasına kömək edir. Səhər yeməyi yeyən uşaqlar və böyüklər ondan imtina edənlərdən daha çox lif, kalsium, A və C vitaminləri, riboflavin, sink və dəmir alırlar. Hətta çəki artımından ehtiyatlanan insanlarda belə səhər yeməyi sağlam çəkidə qalmağı təmin edir. Səhər yeməyi bədənə gümrahlıq verir, ürəyin fəaliyyətinə, həzm sisteminin funksiyasına, sümüklərə faydalı təsir göstərir, tox saxlayır və əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırır. Səhər yeməyini istehlak etməyən insanlarda qanda xolesterinin (ürək xəstəlikləri risk faktorlarını yaradan) miqdarı daha yüksək olur. Məlumdur ki, yulaf qarışığındakı, dənli bitki tərkibli çörəkdəki liflər xolesterinin səviyyəsini aşağı salır.
Pestisidlər istehlakçılar, istifadəçilər və yaxınlıqda olan şəxslər üçün onların istehsalı, daşınması və istifadəsi zamanı, eləcə də tətbiqindən sonra təhlükəli ola bilər. Odur ki, pestisidlərin daşınması, tətbiqi və saxlanılması təhlükəsiz şəkildə həyata keçirilməlidir. Texniki təhlükəsizlik qaydalarına və pestisidlərin tətbiq olunma təlimatına dəqiq riayət edildikdə həmin maddələr ətraf mühitə və insan sağlamlığına mənfi təsir göstərmir, əksinə, zərərli orqanizmləri məhv etməklə məhsul itkisinin qarşısını alır, məhsulun əmtəə keyfiyyətinin qorunub saxlanmasına səbəb olur.
Qarayara – ən təhlükəli qida mənşəli zoonoz xəstəliklərdən biridir. Tibbi ədəbiyyatda daha çox “Sibir xorası” adı ilə tanınan qarayara bütün növ kənd təsərrüfatı heyvanlarının və vəhşi heyvanların iti gedişli yoluxucu zoonoz xəstəliyi olub, çöp şəkilli “Bacillus anthracis” bakteriyaları tərəfindən törədilir. Xəstəliyə daha çox iri və xırdabuynuzlu heyvanlar, eləcə də at, maral və dəvələr həssasdır. Heyvanların yoluxma mənbəyi bir çox hallarda xəstəlik törədicisi ilə çirklənmiş torpaq və su olur.
